Đất Thành Nam - Xưa Và Nay

Nếu như Quảng Nam có phổ cổ Hội An, Hà Nội xưa có 36 phố phường, thì Nam Định xưa cũng có tới 40 phố cổ chứ không tầm thường. Các mặt hàng đa dạng, phong phú như: hàng sắt, hàng vải, hàng đồng, hàng bát, hàng giầy…

Thành Nam xưa
Trước đây, dọc theo dải sông Vị Hoàng, sông Đào ôm ấp lấy thành phố, ở Năng Tĩnh thì có 3 đò ngang (đò Quan, đò Bái, đò Chè), ở Đông Mạc có ba đò dọc (đi Hà Nội, Hải Phòng, Thái Bình), thuyền buôn ở các nơi đổ đến, buôn bán hàng hoá ngày càng tấp nập, khách buôn qua lại như mắc cửi, đường thuỷ lại càng thuận lợi, thuyền bè chật bến, buôn bán tấp nập, thành phố trở nên đô hội, thứ nhất Hà Nội, thứ nhì Nam Định.

Từ Vị Xuyên đến Năng Tĩnh, từ Cửa Nam, trải qua cửa Đông đến cửa Tây có 12 phố như: Phố Vị Xuyên: trong phố có chợ Vị Hoàng. Phố Vĩnh Lại: (gồm Hàng Bát, Hàng Mâm, sang các phố Hàn Thuyên, Hàng Cấp hiện nay). Phố Đô Xá: (phố Hàng Song dưới, Hàng Sắt trên hiện nay). Phố Đồng Lạc: (Hàng Đồng, Hàng Giầy, Vải Màn, Hàng Rượu… hiện nay). Phố Hai Cờ: (có hai cờ lính đóng, có chợ Rồng).

Nam Dinh – Rue Paul Bert ( phố Trần Hưng Đạo Thành Nam )
– Ảnh Triệu Thanh Sơn

Phố Cửa Bắc: (phía đường Điện Biên ngày nay). Phố Vĩnh Dinh: trong phố có Hội quán Triều Châu và Phúc Kiến của người Hoa. Sở Giám thành (phố Hàng Sắt dưới, phố Bến Ngự). Phố Yên Lạc: trong phố có Hội quán Quảng Đông, nhà thờ cao nhất, (gồm Hàng Sũ, Hàng Đàn, phố Trần Hưng Đạo từ rạp Bình Minh trở xuống). Phố Đông Thành: phố Lê Hồng Phong kéo dài ra phía phố Trần Hưng Đạo. Phố Tả Trường: phố Cửa Trường, cửa Nam. Phố Định Tĩnh: trong phố có chợ Phượng (phố Bến gỗ dưới Bến Ngự, chợ Đò Chè).

Cầu Treo – Ảnh Triệu Thanh Sơn

Ngoài ra, còn có 3 chợ họp, lúc nào cũng đông vui, tấp nập, nhộn nhịp: Chợ Rồng, chợ Phượng, chợ Vị Hoàng. Tất cả những khu phố đó đã tạo nên một nét cổ Thành Nam xưa trong lòng mọi người.

Nam Định ngày nay
Là một trong những thành phố đầu tiên trong cả nước được hoàn toàn giải phóng. Nam Định đã mở ra đầu sử mới, tập trung khắc phục hậu quả sau hai cuộc chiến tranh của đế quốc Mỹ và thực dân Pháp, khôi phục phát triển kinh tế xã hội. Năm 1976, thành phố được Nhà nước tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang.

Từ năm 1991- 2000, thành phố Nam Định đã tạo cho mình một hướng đi tương đối toàn diện và có mặt phát triển bền vững. Trải qua nhiều lần sáp nhập chia tách tỉnh, thành phố Nam Định luôn được xác định là trung tâm chính trị – kinh tế – văn hóa – khoa học kỹ thuật của tỉnh, đóng vai trò trung tâm khu vực, có tầm ảnh hưởng quan trọng tới sự phát triển của vùng Nam đồng bằng sông Hồng.

Bến nước Thành Nam
– Ảnh Triệu Thanh Sơn

Bến Ngự đến bến Đò Chè
Dọc phố Giá Nứa buôn bè bán than
Tấp nập ở bến Đò Quan
Lên hà ra hải xuôi Nam một thời
Bến Muối bến Gỗ mấy nơi
Tàu thuyền san sát đò vơi ghe đầy
Bến Thóc bến Củi gần đây
Vị Hoàng sông lấp nhà xây thành phường
Trường Thi là chỗ thi Hương
Thiên Trường Nam Định vẫn chương đất này.

Kỷ niệm 60 năm ngày thành phố hoàn toàn giải phóng (1/7/1954 – 1/7/2014), ngày nay thành phố Nam Định từng bước phát triển kinh tế, có vị trí quan trọng và thuận lợi của vùng tam giác kinh tế nơi tiếp giáp với nhiều đầu mối giao thông trong và ngoài tỉnh và nằm trong vùng ảnh hưởng của địa bàn kinh tế trọng điểm các tỉnh phía Bắc gồm: Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng và Quảng Ninh.

Phố Paul Bert – Nam Định – Ảnh Triệu Thanh Sơn

Từ nông thôn đến thành thị có đổi mới về kiến trúc. Nhà cửa xếp hai bên đường, xây dựng tự phát theo tinh thần phường hội đoàn kết, các khu phố cổ đã được quy hoạch lại. Đây là một đặc sắc của đô thị Việt Nam thời kỳ này, nổi rõ ở bộ mặt phố phường mà điển hình như Nam Định ngày nay.

Từ đó tạo ra nét đặc sắc hiếm thấy mà không phải đô thị xưa nào ở Việt Nam còn giữ lại được, đây là những nét khác biệt ở mỗi đô thị, ở từng vùng khác nhau.

Ngày 5/10/2012, tỉnh Nam Định đã tổ chức lễ kỷ niệm 750 năm Thiên Trường-Nam Định (1262-2012) đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh và quyết định công nhận thành phố Nam Định là đô thị loại I.

Dưới đây là một số hình ảnh Thành Nam xưa và nay: