Họa sĩ Hồ Y tên thật là Vũ Như Hồ Y, nguyên quán tại Nam Trực, Nam Định. Ông tham gia kháng chiến từ năm 1946 và đã được tặng thưởng nhiều huy chương cao quý trong thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ cứu nước. Nay đã ngoài 80 tuổi nhưng họa sĩ Hồ Y vẫn đang miệt mài trên con đường nghệ thuật, cái nghề mà ông vẫn luôn gọi là tay trái nhưng gắn với ông như một định mệnh suốt mấy chục năm qua.
Họa sĩ Hồ Y đến với nghệ thuật bằng sự yêu thích và cũng rất tình cờ. Bắt đầu từ những năm tháng đi kháng chiến, ông được sống gần gũi với những họa sĩ danh tiếng như Tô Ngọc Vân, Nguyễn Tư Nghiêm, đây cũng là những người đã giúp cho sự yêu thích hội họa của Hồ Y trở thành cái nghiệp sau này. Những năm tháng chiến tranh, tất cả điều kiện để cho Hồ Y theo đuổi hội họa rất thiếu thốn, nhưng bằng sự cố gắng, đam mê và kiên trì theo đuổi, ông đã thật sự tự học thành tài.
Năm 1960, Hồ Y ở quân đội chuyển ngành về Nhà máy Dệt Nam Định. Khi đó, nghề chính của ông là viết báo và làm biên tập cho tờ báo của nhà máy, còn về nghiệp vẽ chỉ là tay trái, tự học lấy. Luôn tự cho mình là một tay vẽ nghiệp dư vì không được đào tạo bài bản, cũng không có bằng cấp gì, nhưng những điều đó không làm ông chùn bước. Ông cho biết: “Thời đó, mỗi khi nhạc sĩ Văn Cao và nhà phê bình mỹ thuật Thái Bá Vân về Nam Định lại đến chơi, xem tranh và động viên tôi. Cụ Văn Cao thường nhắc: “Cậu ở đất cụ Tú, thế hỏi cụ Tú có bằng cấp đâu mà cụ đã để lại cho chúng ta những bài thơ trào phúng bất hủ như thế… Cậu đừng có câu nệ, cứ cố gắng mà vẽ, vẽ nhiều sẽ thành công”. Những lời động viên đó đã giúp cho Hồ Y vững tin vào bản thân mình cũng như sự nghiệp cầm cọ vẽ.
Làm việc tại Nhà máy Dệt Nam Định một thời gian, ông nghỉ hưu sớm. Khi đó, miền Bắc đang trong thời kỳ chiến tranh phá hoại ác liệt của Mỹ, đời sống gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn. Với đồng lương hưu ít ỏi và lại đông con, vợ chồng ông phải vất vả xoay xở kiếm sống chứ đừng nói có điều kiện cho ông rảnh rang sáng tác. Ông thở dài: “Khi đó, giấy bút, màu vẽ tôi phải bòn nhặt từng thứ, vài ba cái bút cũ, dăm tờ giấy in báo và nhiều khi phải tự tạo lấy để mà vẽ.”
Sau khi thành công với hai bức tranh được Viện Bảo tàng Mỹ thuật quốc gia Việt Nam mua và lưu trữ là “Bến đò Chè Nam Định” và “Đóng thuyền xi măng lưới thép”, từ đó Hồ Y đã tự tin vào mình. Ngoài các mảng tranh về đề tài công nhân dệt, tranh phong cảnh, tĩnh vật…, ông đã nảy ra ý tưởng ghi chép lại những con phố cổ còn sót lại của Thành Nam ở những năm 70. Phố cổ Nam Định có những đặc điểm riêng như các đoạn phố không có vỉa hè, những phố có vỉa hè lại không lát gạch mà xếp bằng những tảng đá xanh với những cột đèn màu đen. “Thật may mắn tôi đã kịp thời ghi lại được nhà của cụ Tú Xương ở phố Hàng Nâu; ngôi nhà số 7 phố Hàng Đồng, nơi ở thời thơ ấu của nhạc sĩ Đặng Thế Phong.” – Họa sĩ Hồ Y cho biết.
Gần 20 tranh vẽ về phố cổ được ông thực hiện không chỉ lưu giữ lại được phần nào hồn cốt của một Thiên Trường cổ kính mà còn góp phần tái hiện hình bóng xưa cũ nay chỉ còn trong ký ức của những người con Thành Nam. Trước sự tàn phá của thời gian và đô thị hóa, những địa danh như: cảng Nam Định, bến đò Chè, cầu treo Đò Quan, ngõ Văn Nhân, phố nhà thờ Lớn, phố Hàng Song, phố khách người Hoa kiều, phố Hàng Nón, Hàng Nâu, phố Bắc Ninh, phố Hàng Đồng, phố Cửa Đông… của Nam Định xưa có lẽ chỉ còn được tìm thấy trong tranh của Hồ Y.
Những năm gần đây, tuy tuổi đã cao, họa sĩ Hồ Y vẫn miệt mài sáng tác những tác phẩm về Thành Nam. Bên cạnh đó, ông còn chép lại những bức tranh phố của mình bằng chất liệu sơn dầu, đây là cách để ông lưu giữ được những tác phẩm của mình lâu hơn. Năm 2006, trong cuốn Artist Hồ Y, được NXB Văn hóa thông tin phát hành, 50 tác phẩm của họa sĩ Hồ Y không chỉ mang đến cho độc giả những ký ức và cảm nhận về Nam Định xưa mà còn cảm nhận được tình yêu của ông dành cho quê hương và con cháu mai sau.
Hải Ảnh – Sưu Tầm
- Củ chuối, những món ngon
- Những sao Việt nổi tiếng là người Nam Định
- Thảm hoa mười giờ ven đường quê nông thôn mới, giản đơn nhưng đẹp như tranh vẽ
- Những địa điểm du lịch nhân dịp 2-9 tại Nam Định
- Yêu lắm Nam Định ơi
- Người dân vùng ven biển Nam Định làm giàu từ nghề may áo cưới
- Chợ Viềng Nam Định năm có một phiên
- Những con diều mang tên Thành Nam
- Nam Định: Bé gái bị tàu đâm tử vong khi băng qua đường sắt đi đón em
- Đoạt mạng bác ruột vì tranh chấp 60cm mái tôn
- VĐV người Nam Định Vũ Thị Mến linh cảm mình sẽ giành HCV nhảy ba bước
- Tất tần tật bí kíp cầm 200 nghìn, tự tin “oanh tạc” ẩm thực Nam Định trong vòng một ngày
- Bắt ‘nóng’ thợ cơ khí cắt trộm dây trung tính của 13 trạm biến áp tại Nam Định
- Nam Định: Hỗ trợ nông dân 874 tấn hạt giống khôi phục sản xuất sau bão
- Xe khách lật xuống ruộng, 12 người thương vong
- Bộ đội Biên phòng tỉnh Nam Định với công tác “Đền ơn đáp nghĩa”
- Tiết lộ thủ đoạn tinh vi trong đường dây ma túy đá khủng ở Nam Định
- Tâm sự nghẹn đắng của mẹ nữ sinh lớp 11 mất tích ở Nam Định
- Nam Định: dân điêu đứng vì tin đồn nhảm đậu tương gây ung thư
- Đền Trạng Nguyên Nguyễn Hiền
- Chợ Rồng Nam Định
- Ấm lòng bát phở đêm giá 5 nghìn giữa thời bão giá ở thành phố dệt