Đi chợ Viềng “mua” lộc đầu năm

Nam Định vốn nổi danh là vùng đất của lễ hội với hàng trăm lễ hội lớn nhỏ trải dài suốt năm. Những ngày đầu năm mới, ngoài lễ khai ấn Đền Trần thì hội chợ Viềng (bao gồm chợ Viềng Nam Giang và chợ Viềng Phủ Dày) là một trong những điểm đến thu hút khách thập phương nhiều nhất.

Chợ Viềng họp một phiên duy nhất trong năm, bày bán cây cảnh và đồ cổ, nông cụ, trong đó đồ cổ­, đồ giả cổ có lẽ là mặt hàng đặc biệt thu hút nhất trong phiên chợ năm nay.

Ở Nam Định có tới bốn chợ Viềng, thứ nhất là chợ Viềng ở xã Mỹ Trung (huyện Mỹ Lộc), song chợ này giờ chỉ còn tồn tại như một địa danh. Từ thành phố đi lên chợ Viềng Mỹ Trung chỉ vài cây số, bình thường nói “lên Viềng” hay “đến chợ Viềng” người ta hiểu là nơi ấy. Còn khi nói “đi chợ Viềng” hay “đi chơi chợ Viềng” người ta thường hay nghĩ tới ba cái chợ còn lại, những nơi mà tên gọi “Viềng” chỉ thực sự có ý nghĩa một ngày trong một năm: chợ Viềng ở chợ Chùa (thị trấn Nam Giang, huyện Nam Trực) và chợ Viềng Phủ Dày (thôn Trung Thành, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản), chợ Viềng ở Hải Lạng (huyện Nghĩa Hưng) thì nay còn rất ít người biết tới.

Chợ Viềng Nam Giang (hay còn gọi là chợ Viềng Chùa) và chợ Viềng Phủ Dày (chợ Viềng Phủ) đều họp từ sáng ngày mồng 7 kéo dài đến hết ngày mồng 8 đón khách thập phương tới du xuân, mua sắm nông cụ, cây giống để xuống đồng hay cây cảnh, đồ cổ về để trưng trong nhà. Khác với sự xô bồ của những phiên chợ thông thường, chợ Viềng còn mang ý nghĩa tâm linh. Chợ Viềng Nam Giang là nơi có chùa Đại Bi thờ Thiền Sư Từ Đạo Hạnh. Chợ Viềng Kim Thái, Trung Thành là nơi có quần thể di tích Phủ Dày thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh.

Ngoài cây cảnh thì mặt hàng chủ đạo tại chợ Viềng Chùa là đồ cổ từ khắp nơi được bày bán với hàng trăm quầy. Bởi vậy, nếu gọi chợ Viềng Chùa là “chợ đồ cổ” thì cũng không hẳn quá lời. Chợ đồ cổ thì nhiều nơi có, nhưng một năm chỉ họp một lần như chợ Viềng Chùa thì chắc hẳn không nhiều. Có lẽ chính sự “ít ỏi” ấy làm nên sự độc đáo, cũng là nét thu hút của phiên chợ này.

Đêm ngày mồng 7 Tết, có mặt tại chợ Viềng, trước mắt chúng tôi tràn ngập hàng trăm quầy hàng bán đồ cổ, đồ giả cổ. Người đến chợ đông nghẹt nhưng rất ít người bỏ tiền mua đồ, người bán cũng không vì thế mà buồn vì họ coi đây là nơi giao lưu của những người cùng đam mê cổ vật. Nhấc chiếc đèn tọa đăng của Pháp đế bằng đồng đã bị móp một chút ở thân, anh Nguyễn Văn Long ở Lê Chân, Hải Phòng quay sang người bạn thâm giao hào hứng: “Ông cụ nhà tôi cũng có một chiếc của Pháp, làm từ năm 1920, giờ mua chiếc này về cho có đôi, thỉnh thoảng mang ra thắp cũng thấy rất thú”.

Ở quầy bên cạnh, một ông già mặc chiếc áo bộ đội bạc phếch bày bán những thứ đồ gia dụng cũ. Đó là chiếc quạt tai voi của Liên Xô, chiếc bàn là con gà dùng than, chiếc máy ảnh Canon dùng phim giờ đã hỏng cả ống kính… Ông tên Thuận, nhà ở Trực Ninh, Nam Định. Ông thừa nhận mình không phải là một người chuyên nghiệp: “Tôi làm nghề sửa chữa cơ khí, đồ điện, thỉnh thoảng người ta mang quạt máy, bàn là, đài catsette đến sửa. Có người định bỏ đi mua cái mới thì tôi mua lại. Thỉnh thoảng tôi lân la ở điểm thu mua đồng nát nhặt nhạnh những cái còn dùng được, gom lại, mỗi năm đến đây bầy ra bán, có khi chỉ lãi tý đỉnh nhưng rất vui vì gặp toàn người ưa hoài niệm. Với chúng tôi, ngày xưa có được chiếc quạt máy, cái đài Sharp là cả một gia tài, có khi phải đổi cả nửa cây vàng”.

Đúng như ông Thuận nói, chợ Viềng Nam Giang đã trở thành nơi giao lưu của những người yêu đồ cũ, đồ cổ. Song đáng nói là vài năm trở lại đây, đồ cổ thực sự đang dần bị “cạnh tranh” bởi đồ giả cổ. Trước đây nổi tiếng là chợ đồ cổ nhưng nay đồ giả cổ được bày bán nhiều gấp cả chục lần so với các món đồ cổ thật. Với lợi thế là bề ngoài bắt mắt, giá thành rẻ chỉ bằng khoảng một phần tư đến một nửa đồ cổ thật, đồ giả cổ đang là mặt hàng bán khá chạy và được nhiều du khách chọn mua khi tới chợ Viềng Chùa.

Chính vì đồ giả cổ và đồ cổ lẫn lộn, đồng thời người bán tại chợ Viềng “nói thách” cao nên rất nhiều người phân vân không dám trả giá cho những món hàng “lọt mắt” vì sợ phải mua với giá cao hơn giá trị thật nhiều lần. Một người khách tại quầy bán đồ cổ gần cổng chợ đã lắc đầu tiếc nuối bỏ đi sau khi xem xét khá kĩ một chiếc thạp men rạn được người người bán quảng cáo “từ đời nhà Thanh”, mặc dù có vẻ ông khá ưng ý với món hàng. Hỏi ra mới biết, ông là người mê cổ vật nhưng mới chỉ là dân “nghiệp dư”, chưa tự thẩm định được giá trị thực sự của chiếc thạp được ra giá gần 20 triệu đồng nên đã quyết định không mua.

Tại một quầy bán đồ cổ khác, ông Trần Thanh Lâm – chủ hàng ra giá bán chiếc đĩa cổ đời Tống với giá 16 triệu đồng. Đứng ở quầy của ông Lâm trong 15 phút, chúng tôi chứng kiến có tới 7 người hỏi giá, nhưng khi thấy ông bảo 16 triệu đồng, ai cũng lè lưỡi bỏ đi, có một thanh niên sau khi lật lên lật xuống trả giá 4 triệu, ông Lâm cũng cười, khẽ khàng từ chối. Ông quay sang chúng tôi chia sẻ: “Cậu ấy là người cũng bắt đầu biết nghề nhưng chưa đủ độ chín để thấy được giá trị của nó. Người trong nghề chỉ cần gõ vào gốm, nhìn màu men là biết đồ ấy dành cho quan lại hay dân thường. Tôi thích bán hàng ở chợ Viềng vì chợ có hàng vạn người đến đây, trong đó nếu gặp được 2-3 người đam mê, hiểu đồ thì đã là may mắn rồi. Có những người sau khi gặp ở đây, về Hà Nội chúng tôi đã trao đổi, mua bán hàng chục món đồ trong 5 năm nay với giá trị lên tới cả tỉ đồng”

Cái hay ở chợ Viềng là thế, nó như một cái sàn giao dịch để những người cùng sở thích gặp nhau. Một điều thú vị nữa là chợ Viềng không có cảnh đốt vía, đuổi khách hay nói kháy, mỉa mai khách như ở các chợ khác… Cả trăm chủ hàng, không ai nặng lời với khách, dù khách có trả bằng 1/10 giá họ nêu ra, người bán hàng coi ngày đầu xuân đi chợ là để mua may bán rủi, họ đến đây tìm bạn tâm giao, tìm người cùng niềm đam mê là chính. “Văn hóa bán hàng” đặc biệt đó đã làm nên sức quyến rũ rất riêng của phiên chợ Viềng mỗi năm một lần duy nhất này.

“Giá năm có mấy tháng Giêng
Mỗi Giêng năm bảy lần Viềng em ơi”

Tháng Giêng từ lâu được coi là “tháng ăn chơi”, là mùa bắt đầu của những lễ hội dân gian độc đáo. Để rồi mỗi khi tới mồng 7, mồng 8 âm lịch, người ta lại nô nức rủ nhau đi Nam Định, tìm tới chợ Viềng – phiên chợ cầu may đặc biệt, nơi “mua may bán rủi” để thêm lộc về nhà mở đầu năm mới tốt lành. Người bán không cầu lỗ lãi, người mua không tham đắt rẻ. Đặc trưng rất riêng ấy đã trở thành một trong những điểm thú vị thu hút của phiên chợ bày bán cây cảnh và đồ cổ này.

• Nam Định: 8X trồng hoa hồng các loại thu tiền tỷ mỗi năm
• Hè về, làng quê dần phai dấu
• Lễ rước nước, tế cá tại hội đền Trần Nam Định 2017
• Hốt khi chàng trai Nam Định mang cơm chiên lên tận sân khấu để chinh phục bạn gái
• [Video] Hải Hậu – 1 vùng quê đáng sống
• Đi tìm nét khác biệt của phở Hà Nội – Nam Định – Sài Gòn
• Những Kiểu Tóc Nam hot 2015-2016