Xôi cá rô, món ngon của đất Thành Nam

Hạt nếp dẻo mềm kết hợp với thịt cá rô đồng chắc nịch, phảng phất vị hành và nồng ấm của tiêu làm nên món xôi ngon nổi tiếng xa gần của đất Nam Định.

Không chỉ nổi tiếng là đất học, Nam Định còn nức tiếng gần xa bởi sở hữu những món ngon khó cưỡng. Một trong số đó là xôi cá rô – thứ quà sáng dân dã nhưng luôn khiến những người con xa quê khắc khoải nhớ về.
Xôi cá rô là sự kết hợp hài hòa của cá rô đồng và gạo nếp – những nguyên liệu sẵn có của vùng đất trù phú này. Theo kinh nghiệm dân gian, vào mùa mưa, cá rô đồng thịt ngon, khỏe mạnh và đầy bụng trứng, rất phù hợp để chế biến món xôi cá rô đặc sản. Lúc này, người dân thường ra đồng, tìm kênh rạch, ruộng, mương để bẫy bắt cá.

Cá rô rất khỏe, vây sắc, nếu không cẩn thận dễ bị vây cá đâm vào tay. Ảnh: Lai Buu

Làm món xôi cá rô không quá cầu kỳ, chỉ mất công và mất thời gian để tỉ mỉ với từng công đoạn đồ xôi, làm cá. Gạo nấu xôi thường phải là thứ gạo nếp cái hoa vàng ngon nức tiếng ở Nam Định. Người ta phải ngâm gạo nếp khoảng 3 tiếng trước khi đồ. Để xôi được dẻo, ngon và quyện mùi, người nấu phải đun hai lửa nhỏ và đều. Khi xôi chín, hạt xôi tròn mẩy lan toả mùi thơm ngậy, lúc này bí quyết để tăng độ bóng đẹp cho xôi là tưới một ít mỡ lên bề mặt và trộn đều.
Chế biến món ăn này mất thời gian nhất ở công đoạn làm cá. Kinh nghiệm của người dân địa phương là thường lấy dao đập vào đầu hoặc ném mạnh xuống đất để làm chết cá sau đó mới đánh vảy. Vảy cá rô đồng rất cứng, ráp nên khi làm phải chú ý đánh vảy rất kỹ. Con cá sau khi đánh vảy, làm sạch ruột được thả vào nước muối cho sạch nhớt, rồi cho vào nồi luộc chín tới.

Thưởng thức xôi cá rô ngay lúc nóng mới cảm nhận hết vị ngọt, dai thơm của thịt cá. Ảnh: Hoàng Gia

Cá chín vớt ra để nguội, gỡ lấy thịt cùng với trứng cá vàng ươm, rút hết xương sao cho thịt cá vẫn còn nguyên miếng không bị vỡ, nát. Sau đó, đem cá ướp với nước mắm, nước gừng, thêm chút hạt tiêu cho thơm. Đợi thịt cá ngấm gia vị rồi cho cá vào chảo mỡ nóng già để chiên vàng. Sau đó, vớt cá ra đổ đều lên mặt xôi, đảo đều cho cá và xôi quyện vào nhau.

Xôi cá rô dẻo, thơm mùi hành phi và có vị béo ngọt đậm đà của thịt cá rô đồng. Mùa đông rét mướt được thưởng thức bát xôi cá rô đồng vừa lành dạ, vừa no lâu lại bổ dưỡng thì không gì bằng.

Kiều Như

• Được sao quốc tế nhận nuôi, cuộc sống của cô bé Nam Định và những đứa trẻ gốc Việt giờ thế nào?
• 13 nhà thờ đẹp ở Nam Định
• Chuyện vải lụa
• Giao Thủy: Khám phá “sân ga” của những đàn chim di cư
• ‘Đã mắt’ ngắm bộ sưu tập phi cơ tự chế của anh thợ điện Nam Định
• Những công trình có kiến trúc đặc trưng nhất tại Nam Định
• Chùa Phi Lai Nam Định, nơi lưu giữ bảo vật quốc gia