Còn hơn 60 ngày nữa là đến Tết Nguyên Đán. Thời điểm này, làng nghề làm khăn xếp Giáp Nhất đang tất bật vào mùa xuất hàng phục vụ lễ cưới, hỏi và dịp Tết. Có lẽ ở miền Bắc, duy nhất chỉ còn người dân thôn Giáp Nhất (Nam Trực, Nam Định) lưu luyến với nghề làm khăn xếp của cha ông.
Thôn Giáp Nhất nằm cách thành phố Nam Định hơn 20km về phía Tây Nam. Ít ai biết được rằng, đây là xuất xứ của những chiếc khăn xếp thường thấy trong các lễ hội, đám cưới, mừng thọ ở nhiều tỉnh miền Bắc.
Thôn Giáp Nhất có 4 tổ dân phố với gần 200 hộ làm nghề khăn xếp. Trong đó, các hộ làm khăn xếp chủ yếu tập trung ở tổ 3. Trước đây, khăn xếp Giáp Nhất được làm bằng chất liệu vải để đội đầu và chủ yếu được làm duy nhất một màu đen, cùng với sự thích ứng với đà phát triển của xã hội, khăn xếp dần dần được chuyển sang đủ các loại màu khác nhau.
Không ai còn nhớ làng Giáp Nhất có nghề làm khăn từ bao giờ và cũng không ai nhớ ông tổ của nghề là ai. Người dân chỉ biết ông cha cứ đời này qua đời khác truyền lại cho con cháu sau này. Cho đến ngày nay Giáp Nhất vẫn là nơi “giữ hồn Việt” vào những chiếc khăn xếp.
![Người dân làng Giáp Nhất là nơi duy nhất ở miền Bắc còn làm khăn xếp](https://nguoinamdinh.net/wp-content/uploads/2016/12/1-15.jpg)
Người dân làng Giáp Nhất là nơi duy nhất ở miền Bắc còn làm khăn xếp
Nhưng giữa lúc làng nghề khăn xếp khó khăn nhất, có một người vẫn kiên trì giữ nghề, đó là cụ Đoàn Thị Thùy. Cụ Thùy tin rằng sẽ có một ngày khăn xếp sẽ được mọi người sẽ dùng đến nó. Vì vậy, để giữ được nghề khăn xếp cụ vẫn khuyên bà con nên học giữ lấy nghề.
![Những năm 1960 làng nghề khăn xếp tưởng chừng như "tan rã". Nhưng đến đầu năm 1990 làng khăn xếp bắt đầu quá trình hưng thịnh](https://nguoinamdinh.net/wp-content/uploads/2016/12/1-16.jpg)
Những năm 1960 làng nghề khăn xếp tưởng chừng như “tan rã”. Nhưng đến đầu năm 1990 làng khăn xếp bắt đầu quá trình hưng thịnh
Khăn xếp Giáp Nhất hiện có các loại như khăn đen với 4 quấn, 7 nếp; khăn 5 quấn, 7 nếp; khăn 6 quấn, 9 nếp; khăn quang dùng trong tế lễ (nam giới đội), khăn cô, khăn tế, khăn hầu các giá đồng… Tất cả các công đoạn như quấn, dán, khâu, cắt… đều được làm thủ công bằng tay. Khi quấn người làm phải cần mẫn, tỉ mỉ, chặt tay để các nếp không bị xô lệch, phải đều tăm tắp, vừa vặn.
Theo lời kể của các nghệ nhân làng Giáp Nhất, người xưa có để lại một lề lối cổ truyền về việc đội khăn xếp đối với đàn ông, ở tuổi khác nhau đàn ông sẽ đội khăn xếp theo màu khác nhau. Như đàn ông từ 50 – 60 tuổi sử dụng loại khăn xếp màu đen, có chữ Thọ hay không đều được. Từ 70-89 tuổi phải đội khăn xếp màu đỏ, có chữ Thọ ở trên. Các cụ ông từ 90 tuổi trở lên phải đội khăn màu vàng, chữ Thọ ở trên.
![Làm khăn xếp tưởng chừng như rất đơn giản, nhưng lại đòi hỏi nhiều kinh nghiệm nhất trong cả chu trình làm ra chiếc khăn xếp](https://nguoinamdinh.net/wp-content/uploads/2016/12/1-17.jpg)
Làm khăn xếp tưởng chừng như rất đơn giản, nhưng lại đòi hỏi nhiều kinh nghiệm nhất trong cả chu trình làm ra chiếc khăn xếp
Theo ông Bùi Văn Hưng, chủ một xưởng làm khăn xếp trong thôn thì để làm ra một chiếc khăn xếp không hề đơn giản mà có tới 7 công đoạn như cắt vải, cắt xốp, máy, quấn, vẽ hoa… Mặc dù đã đưa máy móc thay thế cho làm thủ công ở một số công đoạn và các hộ trong làng nghề đã phân chia sản xuất theo từng công đoạn khác nhau để nâng cao năng xuất nhưng thu nhập từ nghề vẫn còn rất thấp.
Bình quân thu nhập của nhân công ở đây là từ 70.000 – 100.000 đồng/ngày, chỉ bằng non nửa thu nhập so với các làng nghề lân cận như làng hoa Báo Đáp, làng cơ khí Vân Chàng.
![Người không đủ kiên nhẫn, rất khó để xếp được một chiếc khăn đẹp và như ý](https://nguoinamdinh.net/wp-content/uploads/2016/12/1-18.jpg)
Người không đủ kiên nhẫn, rất khó để xếp được một chiếc khăn đẹp và như ý
Ông Nguyễn Văn Viên, một người làm khăn xếp, cho biết: “Làm khăn xếp tưởng chừng như rất đơn giản, nhưng lại đòi hỏi nhiều kinh nghiệm nhất trong cả chu trình làm ra chiếc khăn xếp. Chiếc khăn xếp sau khi hoàn thành phải chắc chắn, độ dày các lớp đều nhau, cao độ của từng lớp hợp lý”.
![Chất liệu để làm khăn trước đây là vải lượt, nhiễu hay vải sa tanh cũ, cốt khăn làm bằng giấy. Bây giờ, khăn xếp được làm với chất liệu tốt hơn như lớp ngoài là sa tanh, bóng, phi, nhung, gấm...](https://nguoinamdinh.net/wp-content/uploads/2016/12/1-19.jpg)
Chất liệu để làm khăn trước đây là vải lượt, nhiễu hay vải sa tanh cũ, cốt khăn làm bằng giấy. Bây giờ, khăn xếp được làm với chất liệu tốt hơn như lớp ngoài là sa tanh, bóng, phi, nhung, gấm…
![Chiếc khăn xếp sau khi hoàn thành phải chắc chắn, độ dày các lớp đều nhau, cao độ của từng lớp hợp lý](https://nguoinamdinh.net/wp-content/uploads/2016/12/1-20.jpg)
Chiếc khăn xếp sau khi hoàn thành phải chắc chắn, độ dày các lớp đều nhau, cao độ của từng lớp hợp lý
(Theo Dân Trí)
- Đặc sắc Tết độc Lập cùng người dân Hải Hậu Nam Định
- Tự hào Nam Định quê hương
- Nam Định: Lễ hội đền Din
- 4 năm sau đăng quang, chuyện xoay quanh Hoa hậu Kỳ Duyên là hút thuốc, chửi bậy và bạn trai đại gia?
- [Nam Định] Có một hội cổ động viên như thế!
- Nam Định: Nghề Biển Hải Lý
- Hôm nay (26/2), khai hội đền Trần (Nam Định) Xuân Mậu Tuất 2018
-
Ôtô đâm hàng loạt xe chờ đèn đỏ ở cửa ngõ Sài Gòn
-
Ý Yên: Khởi tố vụ chém hàng xóm vỡ xương hàm vì giằng micro hát đám cưới
-
Nói thêm về Dự án bệnh viện đa khoa 700 giường tại Nam Định
-
Nhiều người ở Nam Định nhập viện do nghi ngộ độc
-
Đến xem quán phở chửi vẫn nườm nượp khách Nam Định
-
Dịch vụ “hốt bạc” ở chợ Viềng, trường học thành… bãi giữ xe
-
Nam Định: Va chạm, xe trộn bê tông ‘nằm ngửa’ dưới mương nước
-
Vụ bé trai 4 tuổi bị cột dây vào cửa sổ: Hiệu trưởng nhà trường mong dư luận cảm thông cho giáo viên
-
Thiếu tiền chơi ma túy, 9x cướp ô tô người cùng thôn
-
Nam Định điều động, bổ nhiệm Giám đốc và Phó Giám đốc Sở
-
Vụ cháu bé 20 ngày tuổi bị sát hại: Người xem bói cho bà Phạm Thị Xuân nói gì?
-
Nam Định: Nữ sinh để lại con gái đáng yêu ở chùa kèm lá thư “em còn phải đi lấy chồng”
-
Tìm hiểu thành phố Nam Định ‘xưa và nay’
-
Chị cô dâu trong đám cưới ‘khủng’ 100 cây vàng ở Nam Định từng rước dâu bằng máy bay
-
Hiệu trưởng Đại học dân lập tự ý tuyển sinh cao học