Hình dáng Thăng Long giữa lòng Nam Định

Mỗi khi thăm Hà Nội hay Nam Định, du khách thập phương thường tới thăm một địa danh đã trở thành biểu tượng của hai thành phố – đó là Cột cờ Hà Nội và Cột cờ Nam Định.

Cột cờ thành Nam Định

Do có sự tương đồng đặc biệt về lịch sử, kiến trúc và văn hóa nên khi thăm Cột cờ Hà Nội nhiều người vẫn có cảm giác như đang ở Nam Định và ngược lại khi thăm Cột cờ Nam Định nhiều người tưởng như mình đang ở Thủ đô yêu dấu.

Đầu thế kỷ XIX, sau khi thống nhất quốc gia, các vua triều Nguyễn đã chú ý tới việc xác định địa danh, địa giới hành chính trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam. Tiếp đó là việc xây dựng các trụ sở, cơ quan, doanh trại, kho tàng, đặc biệt xây dựng thành lũy ở những trấn, tỉnh quan trọng.

Tại các thành lớn có xây cột cờ, vừa để treo cờ, làm vọng canh, làm lễ đăng quang, lễ mừng thọ các vua triều Nguyễn và các nghi lễ khác. Cột cờ Hà Nội được xây dựng từ năm 1806 đến năm 1812 (sau Cột cờ kinh đô Huế); Cột cờ Nam Định xây dựng từ năm 1833 đến năm 1843.

Thời điểm xây dựng Cột cờ Hà Nội, Hà Nội vẫn giữ địa danh là Thăng Long. Do Thăng Long là Bắc thành tổng trấn, thủ phủ của 11 trấn Bắc thành nên quy mô xây dựng thành, trong đó có Cột cờ Hà Nội, chỉ đứng sau kinh đô Huế. Và cũng do vị thế của mình, tỉnh Nam Định có Thành Nam, cột cờ Thành Nam, chỉ đứng sau Hà Nội.

Cột cờ Hà Nội và Cột cờ Nam Định đều ở gần trụ sở cơ quan hành chính của địa phương. Cột cờ vững chãi, cân đối, uy nghiêm, hài hòa và cao. Mô hình kiến trúc là một ngọn tháp hình lục lăng, bên trong rỗng có cầu thang xoắn đưa lên đỉnh.

Cột được đặt trên một bệ vuông lớn hình kim tự tháp ba bậc, ba bệ. Tại bệ ba có bốn cửa đông, tây, nam, bắc. Cửa bắc có cầu thang xoắn, đi trong cột lên lầu vọng canh, nơi cắm cột và treo cờ. Cửa phía đông, mang tên Nghênh Húc (đón nắng sớm). Phía nam có cửa Hướng Minh (hướng về ánh sáng). Phía tây có cửa Hồi Quang (ánh sáng phản chiếu). Phía bắc có cửa Cửu An (yên lành).

Thân cột cờ là một khối rỗng hình bát giác (ở cột cờ Hà Nội và ở Cột cờ Nam Định), trong có xây cầu thang xoáy trôn ốc 54 bậc, được chiếu sáng bằng 39 lỗ hình hoa thị và tám cửa hình dẻ quạt (ở Cột cờ Hà Nội), được chiếu sáng bằng 32 lỗ hình hoa thị và một cửa hình dẻ quạt (ở Cột cờ Nam Định).

Vọng canh (lầu quan sát và cắm cờ) ở trên cùng là một lầu hình trụ bát giác, tám cạnh, có tám cửa (ở Cột cờ Hà Nội) là một lầu hình trụ tròn, có bốn cửa (ở Cột cờ Nam Định).

Giữa lầu vọng canh có cột trụ cao đến đỉnh nóc dùng để cắm cột cờ. Lầu vọng canh có thể để năm đến sáu người quan sát thoải mái qua tám cửa (ở Cột cờ Hà Nội), bốn cửa (ở Cột cờ Nam Định) về các phương hướng nội, ngoại thành.

Ở Hà Nội, thời xưa, từ vọng canh có thể nhìn rõ sông Hồng, sông Nhuệ, sông Tô Lịch, sông Kim Ngưu, hồ Tây, hồ Hoàn Kiếm… Ở Nam Định, từ vọng canh có thể nhìn sang vùng đất Thái Bình, bên kia sông Hồng, thậm chí tới tận Ninh Bình, bên kia sông Đáy…

Theo dòng lịch sử, Cột cờ Hà Nội và Cột cờ Nam Định đều là vọng gác, là cứ điểm chiến đấu của quân dân Việt Nam chống thực dân (1873-1883) và chống chiến tranh phá hoại của đế quốc (1965-1972), là nơi tung bay ngọn quốc kỳ thiêng liêng của dân tộc.

Cột cờ Nam Định được xếp hạng Di tích lịch sử năm 1962. Cột cờ Hà Nội được xếp hạng Di tích lịch sử năm 1998.

Gần hai thế kỷ qua, Cột cờ Hà Nội, Cột cờ Nam Định đã đứng vững và vươn cao trong mưa bom, bão đạn, mưa, nắng, chứng kiến và là nơi diễn ra nhiều sự kiện lịch sử của quê hương, đất nước.

Mỗi năm, Cột cờ Hà Nội và Cột cờ Nam Định đón hàng ngàn lượt du khách tới thăm quan. Hai công trình có giá trị kiến trúc, lịch sử và văn hóa này mãi là biểu tượng, khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước, ý thức tự hào và quyết tâm sắt đá bảo vệ chủ quyền, độc lập, tự do, hạnh phúc, ấm no của Tổ quốc Việt Nam, nhân dân Việt Nam.

* Theo Vietnam+

• Góc nhỏ cuộc sống ít biết ở “thiên đường sung sướng” Quất Lâm
• Nam Định: Hồi kết của một lời nguyền ‘độc địa’ từ tranh chấp dòng sông
• Tác phẩm dự thi Giải báo chí “Búa liềm vàng”: Gần 40 năm tình nguyện giữ rừng ngập mặn
• Đặc sản Nam Định trong thơ ca
• Hoa gạo Thành Nam
• Nghĩa Hưng: Đầu xuân, vua cá bống bớp tiết lộ cách nuôi cá trong ao nhà, kiếm tiền tỷ/năm
• Tốt nghiệp ĐH loại giỏi ngành tài chính ngân hàng, cô gái Nam Định vẫn bị loại khi xin việc vì “nghề này đòi hỏi bạn lúc nào cũng là người sai”